Inleiding

Leefbaarheid is een kernwoord voor het dorpsplan van Boven-Leeuwen. Boven-Leeuwen wil voor de bewoners, bedrijven en bezoekers een mooi en vooral leefbaar dorp zijn en blijven. Als je in een dorpsplan met een kernwoord werkt, helpt het om het begrip uit te leggen. Onder leefbaarheid verstaan wij dat mensen uit het dorp de handen ineenslaan om van Boven-Leeuwen een prettige woon- en leefomgeving te maken. De leefbaarheid wordt niet alleen bepaald door de vraag naar welke voorzieningen er zijn. We willen ook dat mensen het fijn vinden om hier te wonen door wat we met elkaar organiseren en de manier hoe we omzien naar elkaar.

Aanleiding en doel van het dorpsplan Recentelijk ontving BEP, net als de andere dorpsplatforms een gemeentelijke bijdrage. Als voorwaarde is gesteld dat Bep een dorpsplan voor Boven-Leeuwen ontwikkelt. We willen met dit dorpsplan meer bereiken dan alleen voldoen aan deze voorwaarde. Het doel van dit dorpsplan is om de ideeën en geplande activiteiten van het dorpsplatform voor de komende 5 jaar te schetsen. Zo wordt een richting ingezet voor de komende periode waarin de subsidie zal worden aangewend om de diverse initiatieven vorm te geven.

De doelgroep van dit plan is tweeërlei:
• de gemeente West Maas en Waal
• de bewoners van Boven-Leeuwen

Het plan zal aan beide partijen worden aangeboden en transparantie bieden over de geagendeerde onderwerpen.

Wie is BEP (BovenEinds Platform)
Sinds 2008 is in Boven-Leeuwen Stichting Leefbaarheid Boven-Leeuwen actief (Stichting Leefbol). Deze stichting is betrokken geweest bij de totstandkoming van Park Groenewoud en voert het beheer van dit park.
Toen de gemeente West Maas en Waal startte met het opzetten van dorpsplatforms is aan de stichting het verzoek gedaan om het dorpsplatform van Boven-Leeuwen te worden. Omdat de taken van een dopsplatform in het verlengde liggen van de doelstelling van Stichting Leefbol is de bredere taak aanvaard. Omdat de naam Leefbol al te veel met het park was verbonden, werd voor het platform een nieuwe naam gezocht. Met de Piazza in 2016 werd deze naam onthuld. Het werd BovenEinds Platform (BEP).

BEP wordt gevormd door het voormalige bestuur van Stichting Leefbol, aangevuld met een aantal enthousiaste dorpsgenoten. BEP wil graag bijdragen aan een leefbaar dorp met een eigen, herkenbare signatuur.

Het BovenEinds Platform bestaat uit uitsluitend vrijwilligers, die zoveel mogelijk hun oor te luisteren leggen en de wensen en verwachtingen van de bewoners van Boven-Leeuwen proberen op te vangen en weer te geven.

Het BovenEinds Platform is echter geen gekozen platform en heeft daarmee niet het mandaat van de bewoners van Boven-Leeuwen. De gemeente dient zich te realiseren dat BEP graag gesprekspartner voor de gemeente is, meedenkt en actief voorstellen doet, maar niet de formele vertegenwoordiging van het dorp vormt. Het platform handelt vanuit de wens om een steentje bij te dragen aan de leefbaarheid in het dorp.

BEP nodigt ook graag andere dorpsbewoners uit om zich aan te sluiten bij BEP en mee te denken.

Randvoorwaarden
Een belangrijke randvoorwaarde om dit plan verder vorm te kunnen geven is dat de politieke koers met dorpsplatforms en het ondersteunen daarvan de komende jaren ongewijzigd blijft. De verwachting is dat dat het geval zal zijn en wellicht zelfs nog uitgebouwd zal gaan worden in het kader van de wet Burgerparticipatie.

Zoals in de inleiding weergegeven, bestaat het dorpsplatform uitsluitend uit vrijwilligers. Dit betekent dat het slagen van de plannen staat en valt met de beschikbaarheid van de vrijwilligers. Nodig is en blijft een bestuur dat de schouders onder de plannen zet, met voldoende beschikbaarheid om hier tijd in te investeren.

Een andere essentiële randvoorwaarde is dat de inwoners van Boven-Leeuwen willen bijdragen aan de realisatie van het plan. Alleen met voldoende man- en vrouwkracht kunnen we in het dorp een aantal stappen zetten. BEP doet een beroep op ‘verantwoordelijk burgerschap’. De bewoners van Boven-Leeuwen zijn aan zet om actie te ondernemen en kansen waar te maken om de leefbaarheid te versterken. We willen dat alle bewoners die eigen kracht herkennen om goede ideeën en acties tot uitvoer te brengen. De vraag vanuit Boven-Leeuwen is leidend voor een gezamenlijke succesvolle aanpak.

Daarnaast is het belangrijk dat er voldoende financiële middelen beschikbaar zijn en blijven, deels vanuit de gemeente en voor zover mogelijk ook uit sponsoring en opbrengsten van diverse activiteiten in het dorp.

Het dorpsplan is gericht op concrete activiteiten voor de korte termijn en gericht op wat realistisch en nodig is voor de komende jaren. Wat we verzameld hebben is mede de opbrengst van een verzameling van wensen en dromen uit het dorp (Winterfair 2016) en van de enquête die in 2017 is gehouden. Het doel is dat we met eigen verantwoordelijkheid van de bewoners komen tot een dorpsvisie met concrete acties voor de komende jaren.

Het dorpsplan is het resultaat van onze bevindingen uit de dromen en wensen, uit de enquête en wat we in de afgelopen jaren hebben opgepikt. In dit dorpsplan wordt eerst een beschrijving van de huidige situatie van Boven-Leeuwen, in cijfers maar ook in beleving. Vanuit een analyse van kansen en bedreigingen willen we komen tot een gewenste situatie op verschillende terreinen. Uiteindelijk wordt de gewenste situatie per terrein vertaald naar de te nemen stappen en wordt daarvan verantwoordelijkheid belegd. Uiteindelijk willen we vastleggen hoe we de voortgang van de gestelde doelen willen evalueren en monitoren. Daarbij zal het plan bijstellingen krijgen als dat nodig is. Op die manier willen we het dorpsplan een levend plan maken.

Huidige situatie Boven-Leeuwen

Boven-Leeuwen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Land van Maas en Waal, gemeente West Maas en Waal. In de volksmond wordt Boven-Leeuwen ook wel als Boveneind of Boven-eind betiteld. Daaraan heeft het dorpsplatform de naam BovenEinds Platform oftewel BEP ontleend. Tijdens carnaval heet Boven-Leeuwen het Roefelrijk. De kern Boven-Leeuwen heeft ca. 800 huizen met ca. 2.000 inwoners. Jaarlijkse evenementen zijn Carnaval, de Leeuwenmars, Koningsdag, de 8 van Boveneind, Survivalrun Boven-Leeuwen, Sinterklaas.

Boven-Leeuwen wordt gekenschetst als een springlevend en gemoedelijk dorp. Sinds 2008 is D’n Dulper het bruisende hart van Boven-Leeuwen. Vele verenigingen uit Boven-Leeuwen en uit de omgeving maken gebruik van de faciliteiten van het multifunctionele gebouw. Er zijn ruim 50 vaste gebruikers en daarnaast is er een aantal gebruikers die verschillende doelgroepen bereiken en/of activiteiten organiseren.
Sinds 2011 heeft Boven-Leeuwen ook een groen hart, Leefpark Groenewoud. In het park worden door het jaar heen verschillende buitenactiviteiten georganiseerd zoals het BovenEinds Boeltje (een activiteit van jeu de boule-vereniging Le Moulin) de jeugdvakantiedagen en de dorpsbarbecue.

De markt op het Dulperplein leeft! Wat een aantal jaren geleden begon als een pilot, is inmiddels een groot succes. Dat succes is te danken aan de inwoners van Boven-Leeuwen en aan de marktkramen die wekelijks hun beste producten aan de klanten aanbieden.

Boven-Leeuwen ligt midden in de natuur. De provincie Gelderland heeft bij Boven-Leeuwen een weidevogelgebied van 32 hectare aangelegd als compensatie voor de aanleg van de nieuwe N322. Ook het Waalgebied aan de noordzijde van het dorp trekt dorpelingen, bezoekers en passanten.

Boven-Leeuwen is ook een muzikaal dorp. Die Reifholzkapelle is een aansprekend orkest met Egerländer en Tsjechisch repertoire, dat er in is geslaagd uit te groeien tot een van de betere en veelgevraagde blaasorkesten van Nederland. Muziekvereniging Arezzo is ontstaan als samenwerkingsverband van de muziekverenigingen St. Willibrord uit Boven-Leeuwen en Kunst Na Arbeid uit Puiflijk. De Jembe groep African Lembo geeft weer andere klanken waar de passie voor muziek vanaf spat.

Voor primair onderwijs kunnen bewoners terecht bij Basisschool De Mariaschool.
Via WhatsApp Buurtpreventie waken we samen over de veiligheid van Boven-Leeuwen.

Kansen en bedreigingen

Na de verzamelde wensen en ideeën kunnen we bekijken wat kansen en bedreigingen zijn voor Boven-Leeuwen.
Kansen zijn de sterke punten van Boven-Leeuwen en hoe deze ingezet kunnen worden om de komende jaren de leefbaarheid te versterken.
Bedreigingen zijn de ontwikkelingen die de leefbaarheid van Boven-Leeuwen onder druk zetten en waarop we actie kunnen en moeten ondernemen.
Vaak kunnen op bepaalde onderwerpen zowel kansen als bedreigingen worden gezien. Dit wordt weergegeven in de volgende tabel.

Kansen	Bedreigingen
Voorzieningen D’n Dulper is belangrijk als centraal ontmoetingspunt en dorpshuis. Dat D’n Dulper een succes is, is te danken aan een stevig stichtingsbestuur vanuit het dorp en een goed beheerderspaar. Park Groenewoud geeft van maart tot november een mooie mogelijkheid voor activiteiten.	Voorzieningen De huidige beheerder heeft aangegeven niet nog eens voor vijf jaar uitbater te zijn na juli 2019. Een goede opvolging is nodig omdat zonder dat de centrale rol van D’n Dulper kwetsbaar is. Het beheer van Park Groenewoud wordt ingevuld door vrijwilligers. Gebruikers van het park moeten elkaar de ruimte gunnen en gezamenlijk bijdragen aan het schoon houden van het park.
Wonen De Standerdmolen en de Lavendelstraat zijn de laatste nieuwe straten in Boven- Leeuwen waar jonge gezinnen zich hebben gevestigd. Net als met de komst van het Zonnewoud zal dit de komende jaren een impuls geven aan de leefbaarheid.	Wonen Jongeren verlaten Boven-Leeuwen omdat er weinig betaalbare starterswoningen zijn. Er zal bij nieuwbouw nadrukkelijk gekeken moeten worden naar woonbehoefte en bewonerbehoefte.
Zorg Er zijn verschillende speciaal op zorg gerichte woningen in Boven-Leeuwen (Appels & Peren, Populierenstraat 8). Er zijn aanbieders van zorg in het dorp (huisarts, (fysio)therapie, overige hulp). Bij de enquête is gebleken dat veel Bewoners voor hun dorpsgenoten willen klaarstaan.	Zorg In de nulde lijn (omzien naar elkaar) gebeurt gelukkig al veel. Het is soms wel moeilijk om de behoefte aan gezelschap of praktische hulp te ontdekken (achter de voordeur). Ook is het moeilijk om de juiste match te vinden tussen hulpvraag en hulpaanbod.
Verenigingsleven Het rijke verenigingsleven geeft saamhorigheidsgevoel en is een kracht en kans om vanuit de bewoners zaken goed te organiseren	Verenigingsleven Bedreiging voor het verenigingsleven is de druk op vrijwilligers. Het risico bestaat dat ‘steeds dezelfden’ het werk doen. Bestuursdruk vormt ook een risico (Ik wil wel iets doen, maar niet vergaderen)
Recreatie Boven-Leeuwen heeft een bescheiden camping en verschillende plaatsen waar Bed& Breakfast wordt gehouden. Met een restaurant, een ijssalon en een cafetaria kan ook de inwendige mens worden versterkt. In de groene omgeving in de uiterwaarden en langs de dijk is recreatie mogelijk.	Recreatie Er is geen gericht plan om het voor bezoekers aantrekkelijk te maken. Boven- Leeuwen toont onvoldoende wat het ook voor recreanten te bieden heeft. Een eigen profiel voor Boven-Leeuwen (branding) ontbreekt. Het risico bestaat dat bezoekers passanten worden.
Mobiliteit Boven-Leeuwen is middels openbaar vervoer verbonden met Beneden-Leeuwen en Druten. Gebruik van de buurtbus is mogelijk.	Mobiliteit Eigen mobiliteit is nodig vanwege het ontbreken van een supermarkt of bank in het dorp. In het delen van mobiliteit weten we elkaar nog maar beperkt te vinden.

Boven-Leeuwen heeft veel mogelijkheden, zoals is uitgedrukt in de bovenstaande kansen. De ligging van het dorp, aan de rivier de Waal, maar ook ingeklemd tussen natuurgebieden, is uniek. Belangrijk aandachtspunt is dat D’n Dulper de huidige functie als multifunctioneel dorpshuis blijft behouden en versterken. Ook moeten we beter worden in elkaar vinden en elkaar helpen. Ten slotte verdient Boven-Leeuwen als locatie voor recreatie aandacht.

Voor het verdere voorzieningenniveau is Boven-Leeuwen aangewezen op Beneden-Leeuwen en Druten. Een goede verbinding is cruciaal, met name voor oudere bewoners. Als er een zwaardere zorgvraag is moeten de bewoners vertrekken naar een passende opvang in Beneden-Leeuwen of elders.

Op het terrein van wonen zijn de afgelopen jaren ontwikkelingen geweest in de ‘molenbuurt’ en in de Lavendelstraat. Nieuwbouwprojecten zijn belangrijk voor Boven- Leeuwen omdat de nieuwe gezinnen de leefbaarheid een nieuwe impuls geven. Gebleken is dat dit niet ten koste gaat van de verkoopbaarheid van andere woningen in het dorp. Wel staan wat duurdere woningen met veel grond langer te koop.

Een speciale groep om bij alle terreinen in het oog te houden is de jeugd. Voor de leefbaarheid is een gemengde opbouw van de bevolking van belang. Bij de activiteiten die we ondernemen dienen drempels voor de jeugd zoveel mogelijk te worden beperkt en is een goede samenwerking met de school noodzakelijk.

Sprekend over kansen en bedreigingen loopt als rode draad communicatie. We zitten in een overgang van analoge naar digitale communicatie. Als alleen via sociale media of email wordt gecommuniceerd wordt niet iedereen bereikt. Zowel analoge media (krant of flyer) als digitale media geeft geen garantie dat iedereen wordt bereikt. Per bericht zal hierin een keuze worden gemaakt, in de wetenschap dat het een illusie is om iedereen te bereiken.